Dış Gebelik
Döllenmiş yumurtanın rahim dışında herhangi bir dokuya implante olmasıdır. Tüplerde döllenen yumurtanın rahim içine göç etmesindeki sorunlar sonucu oluşur. Tüm gebeliklerin %1’ini oluşturur. Dış gebelik en sık sık tüplerde (%98) olur, yumurtalık, serviks , sezeryan skar yeri, nadiren yerleşebilir.
Risk faktörleri
Tüplerine zarar veren her durum, döllenen ovumun transportunu bozar ve uygun olmayan implantasyona yol açar.
Fallop tüpü hastalıkları(enfeksiyon, salpenjit)
Tubal cerrahi, dış gebelik veya endometriozis operasyonu geçirme
Tubal motiliteyi etkileyen hormonlar(progesteron)
Geçirilmiş karın içi cerrahiler
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar, Pelvik inflamatuar hastalık, partner sayısının fazla olması, sigara
Kürtajlar(3 den fazla), gebelik sonlandırmaları
Konjenital uterin ve tubal anomaliler
İnfertilite
Rahim içi araçlar
Kadınların yaklaşık 1/3 ünde ise bilinen bir risk faktörü yoktur.
Şikayetler
- Adet gecikmesi: % 75-95
- Düzensiz vajinal kanama: % 50-80
- Karın ağrısı: % 90-100
- Adneksiyal kitle: %50 olguda tek taraflı, % 20 olguda iki taraflı
Adet gecikmesi, ağrı ve vajinal kanama şikayeti olan kadınlarda dış gebelik öncelikle akla gelmelidir.
Bazen adet gecikmesi olmayıp, beklenen adet zamanında az vajinal kanama olabilir.
Ağrı genellikle tek taraflı karnın alt bölgesinde, pelviste hafif veya şiddetlidir.
Vajinal kanama aralıklı, parlak veya koyu kırmızı, nadiren normal adet kanamasından fazla miktarda olur.
Dış gebelik olgularında sık olmayan şikayetler; baş dönmesi, bayılma, meme hassasiyeti, kusma, ishal gibi mide barsak sistemi ile yakınmalar, omuza vuran ağrı(peritoneal irritasyona bağlı yansıyan ağrı), idrar yapma ile ilişkili şikayetler, rektal bası veya defekasyonda ağrı.
Bazen de hiç şikayet olmayabilir. Erken gebelik haftalarında tesadüfen tanı konulabilir.
Komplikasyonlar
- Tubal rüptür(tüplerin yırtılması); rüptür zamanı, implantasyon yerine bağlıdır, genellikle 6. haftadan sonra olur. Kornual bölgede olanlarda daha geç görülür. Kendiliğinden, muayene veya ilişki sonarası da olabilir.
- Tüplerin yırtılması sonucu karın içine kanama ve şok tablosu. Tanıda geç kalınırsa ilk üç ay anne ölümlerine yol açabilir.
- Tubal infertilite(kısırlık)
Dış Gebelik Gidişatı
- Spontan gerileme
- Gebelik ürünün tüpten karın içine atılması (spontan düşük)
- Tüp damarlarının villüsler tarafından tahrip olması sonucu tüp içinde kanama
- Tüpün yırtılması (rüptürü): karın içi kanama, şok tablosu
Tedavi
Hastanın genel durumu, dış gebeliğin yeri, haftası, çocuk isteği olup olmamasına göre değişir.
- İzleme (Bekle- gör ) tedavisi : kendiliğinden gerileyebilir, rezorbe olabilir.
- Tıbbi (Medikal) tedavi: Methotrexate
- Cerrahi tedavi
Adet gecikmesi, vajinal kanama ve akut batın bulguları(karın içine kanama sonucu, tansiyon düşüklüğü, bayılma, ağrı, karında hassasiyet) olan kadınlarda öncelikle hastanın hayatı düşünülür, operasyon gerekir.Erken gebelik takipleri sırasında saptanan, hafif yakınmaları olan kadınlarda ise yaklaşım daha konservatifdir.Bekle- gör tedavisi tercih edilir. Bu tedavi için uygun olmayan olgularda ise tıbbi tedavi veya konservatif - fertilite koruyucu cerrahi girişimler yapılır.
Heterotopik Gebelik
Dış gebelik ve intrauterin gebeliğin birlikte olmasıdır(1/30.000).
Yardımcı üreme teknikleri ile oluşan gebeliklerde sıklıkta görülebilmektedir.
Dış gebeliğin yeri ve olgunun özelliğine göre tedavisi planlanır.