Gebelik Şekeri (Gestasyonel Diyabet)
D
iyabet, gebeliğin en sık görülen medikal komplikasyonudur. Gebeliğin ilk yarısında hormonların etkisiyle pankreas uyarılır, fazla miktarda insülin salgılar. Kan şekeri düşer. Gebeliğin ileriki haftalarında ise vücutta artmış olan hormonlar insüline karşı direnç oluşturur. Kan şekeri yükselir ve bebeğe daha fazla glukoz gider. Eğer gebenin pankreası iyi çalışıyorsa, rezervi yeterli ise gebeliğin oluşturduğu bu fizyolojik durumla, stresle başa çıkar. Daha fazla miktarda insülin salgılayarak direnci yener, kan şekerini normal sınırlarda tutar. Gebenin pankreas rezervİ sınırda ise insülin üretimi gebeliğin son üç ayında yetersiz kalır ve gestasyonel diabetes mellitus(gebelik şekeri) ortaya çıkar.
Gestasyonel Diyabetin Fetüse (bebeğe) Etkileri Nelerdir?
Kan şekeri yüksek ise direkt fetüse(bebeğe) gider. Fetüsteki glikoz fetüsün pankreasını uyarır, insülin üretimini artırır. İnsülin büyüme hormonu gibi etki yapar ve fetüsün vücudunda yağ depolamasını arttırır, bebek kilo alır(İri Bebek).
Kan şekerinin yüksek olması yine amnion sıvısının (gebelik kesesindeki sıvı) fazla olmasına (polihidroamnios) yol açar.
Polihidroamnios; erken membran rüptürü, erken doğum, çocuğun eşinin erken ayrılması gibi problemler oluşturabilecek bir komplikasyondur.
Kan şekerinin yüksek olması bebeğe giden kan akımında problem oluşturabilir. Bu durum bebekte eritrositlerin fazla olmasına neden olabilir.
Akciğer gelişimi için gerekli olan maddenin yapımını geciktirir. Dolayısı ile diyabetik olan annelerin bebeklerinde akciğer gelişimi normal bebeklere göre daha geç olur. Doğumda solunum sıkıntısı nedeniyle yeni doğan yoğun bakımında daha uzun kalabilir.
Doğum sırasında göbek kordonu kesildikten sonra bebeğin pankreası fazla çalışmaya alıştığı için, glikoz da anneden kesilince bebeğin kendi glikoz depoları kullanılır. Böylece kan şekeri düşer, buna bağlı olarak da yine yeni doğan yoğun bakımı ünitesine yatışlar artar.
Diyabet annelerin bebeklerinde, ileride kalp hastalığı, diyabet, dikkat eksikliği gibi hastalıklara zemin hazırlamış olur.
Hiperglisemi olmaması için anneye gebelik sırasında, gebelik şekeri olup olmadığının tanısının konulması gereklidir. Bu tanı, ancak şeker yükleme testi ile anlayabiliriz. OGTT(şeker yükleme testi) risksiz gebelerde 24-28. haftada yapılmalıdır. Eğer risk faktörleri (obezite, >35 yaş, iri bebek öyküsü, önceki gebeliğin GDM...) varsa daha erken haftalarda ilk başvurusunda test istenmelidir.