Myomlar
Uterus(rahim) kasının en sık rastlanan iyi huylu(benign) tümörleridir. Uterustaki düz kas hücrelerinden köken alır. 35 yaşındaki kadınların %40 – 60’ında myom görülür, 49 yaşına kadar bu oran %70- 80’lere kadar çıkar. Östrojen hormonu myomların büyümesine neden olur, menopozdan sonra yumurtalıktan hormon üretiminin durması ile birlikte myomlar küçülürler. Siyah ırkta, puberteye erken giren kadınlarda, obezlerde daha sık görülür. Bulunduğu yere göre myomlar çeşitli şekilde tanımlanır. Rahim içinde, rahim iç zarının altında, rahim kası içinde, rahim dış zarı altında, rahim ağzında vb yerlerde olmasına göre adlandırılır. Subseröz, İntramural, Submuköz ,İntrakaviter, Vajene doğmuş, İntraligamenter, Paraziter, Servikal.
Myomlar çoğu kadında belirti vermeyebilir. Şikayetler myomun bulunduğu yere ve büyüklüğüne bağlıdır. En sık görülen belirti anormal vajinal kanamadır. Hastaların %30’unda görülür. Adet öncesi lekelenme, adeti takiben leke tarzı kanama, uzun süren adet kanamaları görülür. Karında şişkinlik, karın ağrısı, cinsel ilişkide zorluk, büyük myomlarda pelviste dolgunluk hissi, sırt veya alt ekstremite ağrısı, idrar kesesi ve bağırsaklara basıya bağlı sık idrara gitme, idrar yapmada zorluk, kabızlık gibi yakınmalar görülür. Omentum veya barsağı tutan parazitik myomlar barsak tıkanıklığı yapabilir. Subseröz saplı myomlar kendi çevresinde dönüp(torsiyon), akut, ciddi karın ağrısına neden olabilir. Servikal myomlar eğer çok geniş ise ureter, mesane ve rektumu basıya uğratır. Disparoniye(ilişkide zorluk) neden olabilir. Eğer myomun yeri mukoza içerisinde rahim iç duvarında (submüköz), rahim boşluğunda(intrakaviter) veya rahim ağzında (servikal)ise çeşitli mekanizmalar ile infertilite(kısırlık), veya düşüğe yol açabilir. Sperm transportunda bozulma, servikal mukusun spermle buluşmasını önleme, endoserviks ve tubal ostiumların tıkanıklığı, rahmin kasılmasında bozulma, rahimde düzensizlik, genişleme, yüzey artışı, implantasyon sahasında hasara yol açabilir. Bu duruma; hiperplazi, inflamasyon, vasküler bozukluklar, tubaların anatomisinin bozulması da katkıda bulunur. İnfertilite olgularının sadece %2-3 ü myom kaynaklıdır.
Bazı myomlar şikayet yapmaz, tesadüfen başka tetkikler yapıldığı sırada saptanır.
Kansere (malignite)dönüşme riski %0.1-0.5 (leiomyosarkoma) düşüktür. Hızlı büyüyen myomlarda akla gelmelidir.
Yapısında bozulmalar(benigndejenerasyonlar) olabilir. Atrofik, hyalin (%65), kistik , kalsifik, septik, karneöz (kırmızı), yağlı(miksomatöz).
Tedavi
Myom tanısı konulan kadınlar 6 ay veya yıllık aralıklarla takip edilir.
Hastanın yaşı, myomun büyüklüğü, yeri, şikayet yapıp yapmaması, çocuk isteği, hızlı
büyümesi vb değerlendirilir. Tedavi ona göre planlanır.
Cerrahi tedavi
12 gebelik haftasından büyük myomlar şikayet yapmasa dahi operasyon gerekir.
Kanamaya bağlı anemi(kansızlık), aşırı kanama, hızlı büyüme, menopoz sonrası büyüme
İnfertilite, tekrarlayan gebelik kaybı, ağrı veya bası semptomları, mesaneye basınç, üriner
sistem semptomları veya tıkanıklığı, pelvik rahatsızlık, kronik alt batın veya alt sırt ağrısı varsa operasyon gerekir.
Myomun özelliğine, hastanın durumuna göre ameliyat şekli değişir. Laparotomi , Laparoskopi, Histeroskopi ile Myomektomi veya Histerektomi olabilir. Rahim alınmayıp sadece myomun çıkarıldığı(miyomektomi) olgularının %40-50 sinde myom yeniden oluşur.
Alternatif tedavi olarak girişimsel radyoloji uzmanı tarafından yapılan myomu besleyen
damarların tıkanması( uterin arter embolizasyonu) seçeneği de bazı hastalarda düşünülebilir.
Ancak bu işlem gebelik planlayanlarda relatif kontrendikedir. Düşük, sezeryan,
postpartum kanama riskini arttırır.
İlaçla(medikal, tibbi) tedavi
Myomların ilaçla tedavisi yoktur.
Vajinal kanaması olanlarda kısa süreli progesteron tedavisi, progesteronlu rahim içi araçlar veya aşırı kanamalı, operasyona alınması kısa sürede uygun olmayanlarda
yumurtalıkların çalışmasını durduran, myomu küçültüp kanamayı azaltan
GNRH analogları (3-6 ay ) kullanılabilir.
Gebelikte myom saptanmışsa, myomun bulunduğu yer, ve büyüklüğü gebelik gidişatını belirler.
Myomlar gebelikte hormonların etkisi ile büyüyebilir, aynı kalabilir veya küçülebilir. Doğum yolunu kapatmayan küçük myomlar sorun çıkartmaz. Seroza altında veya rahim kası içinde olanlar gebelikte myoma giden kan akımının yetersiz kalması sonucu dejenere olup akut ağrı yapabilir(%5-6). Myomun kırmızı dejenerasyonu avasküler nekroza sebep olabilir. Hastaneye yatış, tedavi ve takibi gerekir. Nadiren saplı olan myomlar kendi çevresinde dönebilir.
Gebelikte myomlar; birinci ve ikinci üçay düşükleri, antenatal kanama, ablasyo plasenta, erken doğum, erken membran rüptürü, fetüsün doğum yoluna girişinde, doğum eyleminin ilerlemesinde zorluklar, sezeryan ile doğum oranlarında artma, doğum sonrası kanama gibi komplikasyonlara neden olabilir.